Karikatuur

4 maart 2025

Lilian Marijnissen was van 2017 tot 2023 fractieleider van de Socialistische Partij in de Tweede Kamer. Onder haar aanvoering werden zeven verkiezingen op rij verloren, waarbij het aantal zetels in het parlement daalde van veertien naar vijf. Na de laatste nederlaag verliet ze de politiek, zat ze enkele keren aan tafel bij de objectieve wijsgeren van Vandaag Inside op SBS6 en werd ze panellid van het interactieve discussieforum Ranking The Stars op RTL5, terwijl de SP onder haar opvolger Jimmy Dijk in de peilingen steeg naar acht zetels. Niettemin is haar geloofwaardigheid kennelijk nog voldoende intact gebleven om gevraagd te worden voor een plaats in de Raad van Toezicht bij de Stichting Gelijkwaardig Herstel van Laurentien Brinkhorst, de vrouw van prins Constantijn. Deze organisatie is in 2023 opgericht om gedupeerden van het toeslagenschandaal bij te staan in hun strijd om financiële genoegdoening voor het materiële leed dat hen door de racistische belastingdienst is toegebracht. Nu lijkt het een goede zet om een ervaren ex-politica van progressieve huize hiervoor te vragen, maar in dit geval zijn enige vraagtekens misschien toch op hun plaats. De Volkskrant van 21 februari meldt namelijk op het punt of ze, na de geboorte van haar eerste kind in september, zelf al kinderopvangtoeslag heeft aangevraagd: ‘Nee, mijn dochter is net begonnen op de kinderopvang. Ik moet eerlijk gezegd nog uitzoeken hoe dat in zijn werk gaat. Ik vind dit soort dingen altijd rete-ingewikkeld. Ik weet ook niet of ik er met mijn inkomen voor in aanmerking kom.’ Voor iemand die zes jaar in de Tweede Kamer heeft gezeten is het weliswaar een onverwacht eerlijk antwoord, maar daar schieten de slachtoffers van die overheidsfraude nu even niet zoveel mee op. Die verwachten geen getwijfel, die willen duidelijkheid, en terecht. Daar hebben ze nu al lang genoeg vergeefs op zitten te wachten. Voor hen valt te vrezen dat het aangedroogde rookworstvrouwtje uit Oss nog steeds in de valse-start-modus van haar smadelijk verlopen verkiezingscampagnes verkeert. En intussen schijnt het omhooggetrouwde burgerjuffertje het aan de stok te hebben met elke rebelse onderdaan die niet onmiddellijk in de hofhouding knipmest als hare majesteit een soestdijkelijk defileetje dwarszit.

Haar optreden wordt als ‘hoekig’ ervaren en daar kunnen we ons van alles bij voorstellen sinds we haar vorig jaar met Koningsdag als een uit de lokale zoo ontsnapte gorilla door de binnenstad van Emmen hebben zien banjeren. Gewapend beton is nog een milde omschrijving voor wat zich daar voortbewoog. Het mag een wonder heten dat er toen geen doden zijn gevallen – bij de Rijksvoorliegingsdienst zijn ze nog aan het bijkomen van de schrik. De ambtenaren op het ministerie van financiën hebben zelfs al een interne codenaam voor haar bedacht: L10. Als L10 belt, niet terugbellen: zo luidt het parool. De elitaire arrogantie is niet te harden als je dit appje leest: ‘Op mijn ochtendwandeling met de hond bedenk ik me dat het cruciaal is dat jij en ik elkaar wekelijks blijven zien om kernpunten te bespreken, zoals voor jouw vakantie is afgesproken daarvoor.’ Welja: terwijl half Nederland in de auto zit te luisteren waar de files staan en de andere helft een rij voor de koffie-automaat vormt, loopt zij met de hond (laat me raden: Labrador?) comfortabel voor zichzelf te brainstormen hoe ze anderen de wet kan voorschrijven. Het komt allemaal rechtstreeks uit het handboek ‘How To Be A Bitch’ en het ergste is: degenen om wie het gaat worden wéér keihard in de steek gelaten. Eerst worden ze migrantisch genaaid door de blauwe Gestapo van hun eigen regering. Vervolgens worden ze door tachtig task forces aan het lijntje gehouden. En alsof dat allemaal nog niet vreselijk genoeg is krijgen ze nu te maken met de aristocratische nukken van een stampvoetend nep-prinsesje en het taaie ongemak van een uitgebluste winkeldochter. Het is de gekmakende stopverfstructuur van geronnen stroop stollend in een trechter, de kreupele kringloop van een Echternach-processie in een kwadratische karikatuur van kafkaësk onheil, voskuilige bureaucratie en orwelliaanse willekeur. Je zult maar afhankelijk zijn van stofverplaatsende ambtenaren. Dan ben je dus ook overgeleverd aan zo’n ongenaakbare laatdunker als Marc Frequin, topman op het ministerie van zorg tijdens de coronacrisis, die in de bloedstollende NPO-documentaire over de mondkapjesaffaire de godvergeten brutaliteit durft op te brengen om de interviewer te corrigeren: ‘U moet vragen aan mij stellen die ik kan beantwoorden’. Ja excellentie, en jij moet beter opletten wat je met ons geld uitvreet.