Opstel
Een poosje geleden kreeg ik een mailtje van een veel jongere ex-collega. Zijn twaalfjarige dochter had in de brugklas van haar school een probleem met de leraar Nederlands (die ze overigens Hans mocht noemen; volgens mij is daar de ellende met het onderwijs begonnen, maar dat is weer een ander verhaal). Hans had haar een onvoldoende gegeven voor een tekst die ze had ingeleverd over het onderwerp fantasie. We noemden dat vroeger een opstel, maar dat woord is volgens Wikipedia ‘enigszins verouderd’ met een ‘wat schoolse bijklank’. Ja, dank je de koekoek (zoek dat maar op Hans, in je ‘Kennisagenda’). Tot 1998 was het opstel een vast en verplicht onderdeel van het havo- en vwo-examen. Voor mij was het een feestelijk hoogtepunt van de les, eindelijk een vrije oefening tussen al die kazernecorveeën Grieks en Latijn, en op zaterdag drie uur Frans van de rector. Enfin, zou Martin Bril nu schrijven. De dochter van mijn ex-collega had een tekst ingeleverd met de volgende passage over de vrouwelijke hoofdpersoon in een populaire soapserie: ‘Ze werd dagenlang opgesloten in een paardenstal en moest een hartoperatie ondergaan na een schorpioenbeet, waarna ze het donorhart kreeg van haar ex-vriend die toevallig net was verongelukt. Haar geliefde was een incestkind dat per ongeluk met zijn halfzus sliep, een zelfmoordpoging deed, en wilde trouwen met een Roemeense sekswerker om haar aan een verblijfsvergunning te helpen, maar ze werd op de bruiloft doodgeschoten door haar pooier.’ Heftig, wat u zegt, allerlei actuele en herkenbare maatschappelijke verwikkelingen die elkaar in een hoog tempo opvolgen en afwisselen, met een serieuze cliffhanger zoals dat hoort in een echte soap. Wat zegt u? U herkent het scenario? Dan hebt u een prima geheugen, maar het zou goed kunnen: de dochter van mijn ex-collega had namelijk nogal uitgebreid geshopt in het verleden van Goede Tijden Slechte Tijden, om precies te zijn uit de periode tussen 1994 en 1999 toen Katja Schuurman meedeed als Jessica Harmsen. De tekst is een momentopname uit die tijd en intussen is ze weer terug, maar in een heel andere wereld: haar oude vlam is veranderd in een opa op een flatje, herstellend van zijn eerste hartaanval en mopperend over de vuilniszakken op de galerij. Je kunt je niet meer voorstellen wat mensen toen allemaal moesten doorstaan om aan een verblijfsvergunning te komen: vastzitten in een paardenstal, een hartoperatie ondergaan na een schorpioenbeet, een donorhart krijgen van een ex-vriend die toevallig net was verongelukt, een geliefde die als incestkind per ongeluk met zijn halfzus sliep, een zelfmoordpoging, trouwplannen met een Roemeense sekswerker, maar op de bruiloft doodgeschoten worden door haar pooier. Noem dat maar niks voor een schrijfopdracht aan een twaalfjarige brugpieper met het thema ‘fantasie’. Hans vond het niet goed genoeg en gaf haar een vijf, met enkele opmerkingen als overprikkeld brein, ad hoc-intelligentie, gedragscontext, data-import, disfunctioneel expressiefilter en key-connectie. Dat meisje gaat dus een sublieme toekomst in de consultancy-environment tegemoet. Misschien had ze er nog iets aan toe moeten voegen over de irritante horrormoeder van een suffe skileraar in een winterse datingporno op RTL4. Of over de rauwe reactie van een ex-Bij1-politica op de dood van een populaire quizmaster. Sommige dingen verzin je niet, Hans.
Copyright Peter Bonder.