Theater

Pieter Grinvis, Tweede Kamerlid namens de GristenUrine, ziet er uit als de bedrijfsleider van een bijbelkringloop in Ermelo, maar vergis u niet: bij de uitdeling van de verstandelijke vermogens door zijn Heer, Heiland en Herder heeft hij vooraan gestaan. Tijdens het jaarlijkse Verantwoordingsdebat wees hij op het voornemen van de coalitie om in de komende regeerperiode van 25 duizend ambtenaren afscheid te nemen, oftewel één op de vijf, nota bene onder de bezielende leiding van ex-top-ambtenaar Dick Schoof. En dat terwijl de overheid volgens Grinvis niet eens zoveel mensen in dienst heeft, maar integendeel juist met honderdduizenden vacatures kampt, waardoor belangrijke onderdelen van alle mooie plannen helemaal niet kunnen worden uitgevoerd, domweg omdat er dus geen mensen voor zijn. Ik geef het onmiddellijk toe, het klinkt net als bij de interviews met Ronald Koeman vele keren ingewikkelder dan strikt noodzakelijk is, maar dat maakt de uitleg van onze reli-rekenaar wel weer des te prikkelender: ‘Ik vind het een interessant streven om meer ambtenaren te willen ontslaan dan er zijn.’ Als het was om aan te tonen dat Jezus de zoon van een timmerman was, dan slaat hij daarmee de spijker op zijn kop.

Intussen zal het een kip-of-ei-kwestie zijn wat er eerder was: het gebrek aan ambtenaren of de groei aan inhuur van ‘externen’ zoals deze week bekend werd. Onze overheid maakt de laatste jaren aanzienlijk vaker gebruik van grote consultancybureau’s zoals Deloitte, KPMG en PWC. Alleen al deze drie bedrijven stuurden in 2022 facturen ter waarde van ruim 200 miljoen euro, een viervoud van nog maar vier jaar eerder. Het gaat hierbij vooral om adviezen op dossiers waarvoor specialistische kennis nodig is of bij lastige thema’s als corona en stikstof. Of wanneer het eigen functioneren van een ministerie nader onderzocht moet worden, zoals bij de mondkapjesdeal met Sywert van Lienden, waarover Deloitte een rapport produceerde dat 1,3 miljoen euro mocht kosten, exclusief btw. Om u een indruk te geven: het document bevatte negentien hoofdstukken op ruim vierhonderd pagina’s. Meest ontluisterende zinsnede: ‘De geleverde mondkapjes blijven voor het grootste deel ongebruikt.’ In totaal declareerde Deloitte in 2022 voor meer dan zeventig miljoen euro bij het rijk. KPMG en PWC deden het voor ongeveer de helft minder (wat nog altijd heel veel geld is, zeker als we beseffen dat het daarbij om uw en mijn centen gaat).

Al die kosten moeten natuurlijk wel verantwoord worden en dat kun je aan de PR-piranha’s van die consultancycowboys wel overlaten. Op hun websites zijn de vergezichten eindeloos, liggen de gouden bergen binnen handbereik en is het altijd happy hour wat de klok slaat. Deloitte hanteert hiervoor een soort Engels dat je je voorstelt wanneer Mark Rutte voor de spiegel staat te oefenen dat hij de leden van de NAVO toespreekt, met dat verrukkelijke accent van Peter Sellers uit ‘Dr. Strangelove or How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb’: tzjellensj, strettutsjie, ekspurties, breekzroe, sosaajetie, epprootsj, ekzellureet, trensperrunzie, toegezzer wiz joe. KPMG en PWC hameren vooral op interactieve kernbegrippen als toekomst, keuzes, transformatie, ambitie, visie, veerkracht, inzicht, acties, uitdagingen. Beide teksten zijn volledig inwisselbaar, met als letterlijke binding de vanzelfsprekende belofte van duurzame vooruitgang. Dat zou overigens betekenen dat er dus ook niet-duurzame vooruitgang bestaat, maar ik geloof niet dat we daar verder veel actieve ambitie laat staan veerkrachtige visie aan hoeven te schenken. Nee, beste lezers, het is allemaal theater. Lees eerst onderstaand gedicht. En kijk dan naar het filmpje van Jiskefet, met Michiel Romeyn als Pieter Grinvis, of eh…?

Management

interactie,
is de tractie,
der trajecten
groot en klein

proces besturend,
eeuwig durend,
zonder richting,
met verplichting.

adviseren als ook leren,
impliceren excelleren!
consulteren, auditeren,
stimuleren constateren.

effecteren, realiseren,
beste mensen,
krijg de kleren!

Justus de Broeckenaere, 2002.

Copyright Peter Bonder.

Kijk ook op www.twentesport.com.