Memphis
De oudere lezers onder u zullen zich hem nog wel herinneren: Hans Janmaat, de politicus die tussen 1982 en 1998 lid van de Tweede Kamer was voor de Centrumpartij, later de Centrum Democraten, en een enthousiast aanhanger van de slogans ‘Vol = Vol’ en ‘Eigen Volk Eerst’. Vanuit die filosofie beweerde hij dat een voetbalelftal dat uit verschillende culturen bestond, nooit succesvol kon zijn. Waarmee hij zichzelf en zijn ideeën lelijk tegensprak, want de Europese titels voor Oranje in 1988 en Ajax in 1995 waren voor een substantieel deel te danken aan spelers als Reiziger, Rijkaard, Seedorf, Davids, Kluivert, Gullit, Vanenburg en Winter. Intussen zijn we zover dat Oranje voor meer dan de helft donker kleurt, wat op de spelersbus die door Duitsland toert wordt omschreven met de slogan ‘Netherlands united by football’. Dat is natuurlijk een mooie tekst, maar voorlopig zijn de zeventien miljoen bondscoaches wel verdeeld over de keus van hun collega Ronald Koeman voor Memphis Depay. En daarin klinken toch ook veel sentimenten door die niet altijd alleen met zijn voetbalkwaliteiten te maken hebben, hoewel hij hard op weg is om een onbetwiste grootheid als Robin van Persie af te lossen als topscorer aller tijden. Bovendien heeft hij niemand doodgereden of neergestoken, maar toch is het net alsof hij extra hard voor zijn waardering moet werken. Is het zijn witte haarband? Is het zijn rap met Akwasi, een rode lap voor mannen als Johan Derksen en Jan Dijkgraaf? Of is het zijn op laconieke nonchalance lijkende mentaliteit? Wat dat betreft lijkt hij dan weer op Ruud Gullit, die perfect reageerde op alle commotie rond ‘Rasta Ruud’ en diens vermeende racisme vakkundig wegrelativeerde. (‘Ik voel me vereerd.’)
Intussen lijkt Memphis met zijn doelpunt tegen Oostenrijk, een van de zeldzame lichtpuntjes in een uitermate beroerde wedstrijd van hemzelf en van zijn elftal, de kritiek enigszins te hebben gepareerd, voorlopig althans. En dan heeft hij nog mazzel dat hij niet voor Duitsland speelt, want bij onze oosterburen gaat het allemaal nog een tikje rücksichtsloser. Daar kwam in 2016 duidelijk de ware aard naar boven van Alexander Gauland, de haat-opa van de AfD (Alternative für Deutschland), een rechts-extreme partij van nazi’s en neo-nazi’s. Hij liet weten dat de meeste Duitsers geen buurman willen zijn van Jerome Boateng, een Duitse international met Ghanese roots. Team-Chef Joachim Löw counterde messcherp dat hij Alexander Gauland niet als buurman wilde hebben, en veel Duitsers waren dat met hem eens, maar de toon was gezet. Alexander Gauland is opgevolgd door Tino Chrupalla, een omhooggevallen huisschilder die tijdens een tv-interview op de vraag naar zijn favoriete Duitse gedicht geen antwoord wist te geven – wat met de keus uit maar liefst veertien Duitse Nobelprijswinnaars voor de literatuur, onder wie Thomass Mann, Heinrich Böll en Günter Grass, letterlijk veelzeggend is voor het erbarmelijke niveau van de man en zijn partij. Bij de AfD kennen ze vooral de foute klassiekers. Louis van Gaal brallend in een Lederhose met een spuuglok op een Münchens bordes, daar smullen ze van alsof het Eisbein mit Sauerkraut is.
De gevolgen van het voetbalracisme merkte ook Mesut Özil, een prachtige middenvelder van Turkse komaf (Schalke, Real Madrid, Arsenal) die in 2018 helemaal fertig was met het gezeik: ‘Als ik goed speel ben ik een Duitser, als ik slecht speel een vieze Turk’. Hij bedankte voor de Mannschaft, maar zijn vriend Ilkay Gündogan (Dortmund, Manchester City, Barcelona) is nu de eerste migrantenzoon die op een eindtoernooi de aanvoerdersband voor Duitsland draagt. En dat leidde in de weken voor dit EK tot een nationale rel toen de publieke omroep WDR een enquête hield waaruit bleek dat 21 procent van de 1.500 ondervraagde Duitsers liever meer ‘witte’ spelers in de ploeg wil hebben (de AfD scoorde bijna 50 procent) en volgens 17 procent zou een speler als Gündogan met zijn Turkse achtergrond eigenlijk geen aanvoerder mogen zijn. Bondscoach Julian Nagelsmann vond de resultaten ‘schokkend’ en de vragen ‘bespottelijk’: ‘Een voetbalteam kan juist een voorbeeld zijn voor de manier waarop verschillende culturen bij elkaar kunnen komen.’ Je zou bijna hopen dat Gündogan vanavond de winnende goal maakt – maar dan wel graag onuitstaanbaar in de laatste minuut, zoals het een echte klassieke Duitser betaamt.
Copyright Peter Bonder.
Kijk ook op www.twentesport.com.