Kapitalisme
Als u wilt weten hoe de lelijke kant van het aloude kapitalisme nog steeds werkt, dan hebt u aan deze foto een goede graadmeter. U ziet hier Koningin Máxima tijdens haar bezoek in 2019 aan de bierbrouwerij van Bavaria, die dan het driehonderdjarige bestaan viert en ter gelegenheid daarvan het predikaat ‘Koninklijk’ heeft gekregen. Aan de tafel zitten verder de tien directieleden, allemaal wit en kaal dan wel grijs, de dames kennen hun plaats en staan bij de open haard op de achtergrond. De hortensia’s op het smyrna tafelkleed maken een bedrieglijke brave indruk, die compleet verdwijnt als even later die andere koningin – Tatjana Simic – haar opwachting maakt. Van het voormalige Playboy-model (‘Buurman, wat doet u nu?’) gingen in de jaren negentig miljoenen Bavaria-kalenders over de toonbank en ze bezorgt de heren aan tafel een bobbel op een plek waar hun dames die al lang niet meer hebben waargenomen, ook niet bij de open haard. Bavaria heet voortaan: Royal Swinkels Family Brewers, maar de grootste overwinning moet dan nog komen. En ook al moeten ze er nog vier jaar op wachten, ze kunnen het bier alvast koud zetten, want de lelijke kant van het aloude kapitalisme lonkt likkebaardend lekker.
Op de laatste avond voor het zomerreces van 2023 stemt de Tweede Kamer namelijk over een amendement inzake ‘aanpassingen van de bedrijfsopvolgingsregeling en schenk- en erfrecht voor familiebedrijven’. Als dat voorstel wordt aangenomen, en dat zou dan onder andere door de stevige lobby van Bavaria komen, dan krijgen erfgenamen van vermogende families recht op een forse belastingkorting die oorspronkelijk bedacht was voor kleine ondernemers. Om half vier ’s nachts is het zover: VVD, SGP, ChristenUnie, CDA, JA21, Groep Van Haga, PVV, FvD en BBB stemmen voor. De Tweede Kamer heeft de erven Winkels en de nageslachten van een handjevol andere vermogende families een belastingkorting gegund die per dossier de jaarbegroting van een gemiddeld derdewereldland moeiteloos evenaart. Tientallen miljarden euro’s aan wagen- en machineparken, vastgoedportefeuilles, intellectuele eigendommen, merken, bestemmingsreserves en pensioenen, maar ook woningen, kunst en beleggingen blijven uit de klauwen van de fiscus – opnieuw een goede reden om als ondernemer met het juiste balgevoel op een niet nader te benoemen plek een bepaalde fysieke sensatie te ondervinden.
En u? U staat erbij en kijkt ernaar. Voor u zijn het spek en de bonen, de kaviaar en de champagne gaan weer aan u voorbij. U mag bij de open haard zitten, maar de heren aan de grote tafel steken ‘m niet voor u aan. Misschien moet u zich een pet aanschaffen, zodat u met dat hoofddeksel in de hand er getuige van kunt zijn hoe die rijke stinkerds de kachel alleen voor zichzelf opstoken en aldus de comfortabele gloed opstrijken van de behaaglijke warmte die ‘winst’ heet. En als u al wat hoort, dan is dat niet het geknetter van uw geld, laat staan het geknisper van uw aandeelcertificaten, maar het geknars van uw tanden, het geknijp van uw beurs en het geknor van uw maag. U doet, kortom, iets fout. U zit, om maar eens wat te noemen, niet bij Shell, dat mooi weer speelt met halleluja-advertenties die zich laten lezen als een modern sprookje: ‘Het begint met een proef in het lab. En voor je het weet bouw je een fabriek die biobrandstof maakt voor schoner vervoer.’ En ze leefden nog lang en gelukkig, want intussen betaalt deze grootste vervuiler van Europa al sinds 2005 geen cent voor zijn CO2-uitstoot en ontloopt de multinational de regels van het Europese klimaatbeleid door slim te speculeren met de emissierechten en grote hoeveelheden hiervan met enorme winsten door te verkopen aan andere bedrijven. Met andere woorden: Shell verdient onder de mythische vleugels van Moeder de Gans een godsvermogen door zelf alle uitstootregels aan de verre van duurzame laars te lappen, maar tegelijkertijd wel oneigenlijk gebruik te maken van de belangrijkste klimaatmaatregel die de Europese Unie de laatste twintig jaar heeft genomen. De teller staat al op vier miljard en daarmee scharen de oliecowboys van de lage landen zich bij de grote bankjongens als JP Morgan en BNP Paribas. Geld zat dus, maar in eigen land blijven ze hun verantwoordelijkheid voor de ellende van de Groningse gaswinning ontlopen. Sterker nog: ze beginnen zelfs een arbitragezaak tegen de Nederlandse staat vanwege het versnelde dichtdraaien van de gaskraan en de financiële afwikkeling daarvan. En intussen kunnen veel gedupeerde bewoners nog steeds fluiten naar hun centen omdat Shell ellenlange juridische procedures aanspant en complete bataljonnen aan gehaaid treinerende advocaten inzet. Het ruikt naar georganiseerde criminaliteit. Kapitalisme is een smerig spel en de grootste smeerlap wint.
Copyright Peter Bonder.
Kijk ook op www.twentesport.com.